Zwiększenie wartości gospodarki do 450 mld dolarów, wzrost PKB co najmniej o 6 proc. rocznie oraz pozostałych wskaźników makroekonomicznych tak, by przewyższały realne dochody obywateli – to cele, jakie stawiają sobie władze Kazachstanu w perspektywie pięciu lat.
Kluczowe zadania na najbliższy czas kazachscy decydenci nakreślili podczas rozszerzonego posiedzenia rządu, któremu na początku lutego przewodniczył prezydent Kasym-Żomart Tokajew. W spotkaniu wzięli udział: premier Olzhas Bektenov, szef Administracji Prezydenta Aibek Dadebayev, członkowie rządu, prezes Banku Narodowego, akimowie (gubernatorzy i burmistrzowie) regionów oraz miast Astana, Ałmaty i Szymkent, a także szefowie centralnych agencji rządowych i firm państwowych.
Transport, podatki, cyfryzacja
O konieczności demonopolizacji gospodarki prezydent Kasym-Żomart Tokajew mówi już od dłuższego czasu, wdrażając w kraju kolejne pakiety reform politycznych i gospodarczych. Naturalnym było więc, że temat ten pojawił się również podczas rozszerzonego posiedzenia rządu. W tej kwestii decydenci są zgodni: Kazachstan potrzebuje systemowych zmian, które pozwolą zliberalizować gospodarkę. Ich podstawą ma być skuteczna prywatyzacja.
Kazachstan ma ambicję pełnić wiodącą rolę w regionie, a także umocnić swoją pozycję w gospodarce światowej. Dlatego też priorytetem jest wzmocnienie rozwoju przemysłowego kraju, a także jego potencjału transportowego i logistycznego.
Do realizacji tego ostatniego celu niewątpliwie przyczyni się rozwój Korytarza Wschodniego. W ostatnim czasie międzynarodowe i europejskie instytucje finansowe zobowiązały się przeznaczyć 10 mld euro na inwestycje w przebiegający przez Azję Środkową Transkaspijski Korytarz Transportowy. Multimodalna i wydajna trasa połączy terminale promowe na Morzu Kaspijskim i Morzu Czarnym z systemami kolejowymi w krajach azjatyckich i europejskich.
Europejski Bank Inwestycyjny podpisał już umowy o wartości 1,47 mld euro z rządami Kazachstanu, Kirgistanu i Uzbekistanu oraz Bankiem Rozwoju Kazachstanu. Dodatkowo Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju wypłaci Kazachstanowi 1,5 mld euro na rozwój połączeń transportowych.
Priorytetami w sferze gospodarczej są także: opracowanie nowego Kodeksu Podatkowego, który zadba o interesy inwestorów i pozwoli utrzymać odpowiedni poziom dochodów budżetowych oraz zwiększenie efektywności polityki budżetowej i podatkowej.
Kazachstan czeka również reforma systemu zamówień publicznych, rozwój partnerstwa publiczno-prywatnego czy wprowadzenie odpowiednich regulacji w branży budowlanej. Konieczne są też zmiany w sektorze rolno–przemysłowym – podwojenie finansowania rolnictwa, rozwój przetwórstwa produktów rolnych oraz racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych.
Co więcej, władze kraju chcą zmodernizować sektor użyteczności publicznej i energetyki. A gospodarkę czeka cyfryzacja na jeszcze większą niż dotychczas skalę, w tym powszechne wykorzystanie AI. Kazachstan – przy współpracy z zagranicznymi partnerami – potrzebuje transferu nowoczesnych technologii i wprowadzenia do gospodarki elementów Przemysłu 4.0.
Więcej inwestycji
Kazachstan musi zadbać również o znaczne zwiększenie napływu inwestycji zagranicznych i krajowych – to kolejny wniosek sformułowany podczas rozszerzonego posiedzenia rządu.
Za ich pozyskanie będzie odpowiadała Centrala Inwestycyjna. Nowa instytucja ma stworzyć integralny ekosystem przyciągania inwestycji, zintensyfikować pracę instytucji rozwojowych, zacieśnić współpracę między misjami zagranicznymi, centrum inwestycyjnym i regionami, a także zapoczątkować i prowadzić skuteczny dialog ze środowiskiem biznesowym.
W rozwoju prywatnych inwestycji Centralę mają wspierać akimowie. Źródłem prywatnych inwestycji powinien być również zwrot nielegalnie wycofanych aktywów.
Władze Kazachstanu widzą też konieczność rozpoczęcia nowego cyklu inwestycyjnego. W tej chwili udział inwestycji w środki trwałe w PKB kraju maleje.
Reforma pomocy społecznej i służby zdrowia
Obywatel od lat jest w Kazachstanie na pierwszym planie, co prezydent podkreśla w kolejnych swoich referendach. Dlatego też władze kraju w najbliższym czasie zamierzają wprowadzić konkretne działania w sferze społecznej. Zdaniem decydentów w pierwszej kolejności należy zrewidować strukturę oraz mechanizmy pomocy i wsparcia społecznego. Pomoc społeczna musi być skuteczniejsza i bardziej ukierunkowana, co pozwoli dotrzeć do tych obywateli, którzy rzeczywiście jej potrzebują.
Kolejne zmiany czekają też opiekę zdrowotną. Poprawa wydajności systemu opieki zdrowotnej to temat szczególnie bliski prezydentowi Kasymowi-Żomartowi Tokajewowi. Ma w tym pomóc pakiet opieki medycznej składający się z dwóch części: podstawowej gwarantowanej przez państwo oraz dodatkowej – ubezpieczeniowej. Tylko w tym roku na opiekę zdrowotną rząd przeznaczy 2,6 biliona tenge (5,72 mld dolarów).
I w tym temacie konkretną rolę do odegrania mają akimowie, którzy w porozumieniu z Funduszem Opieki Narodowej Samruk-Kazyna muszą wyeliminować wszystkie czynniki utrudniające realizację krajowych projektów „Modernizacja Wiejskiej Służby Zdrowia” oraz „Wygodna Szkoła”.
Andrzej Kazimierski
