Realizujemy programy rozwoju gospodarki wspierające: działalność innowacyjną i badawczą małych oraz średnich przedsiębiorstw (MSP), rozwój regionalny, wzrost eksportu, rozwój zasobów ludzkich, a także wykorzystywanie nowych technologii. W perspektywie finansowej obejmującej lata 2007-2013 agencja jest odpowiedzialna za wdrażanie działań w ramach trzech programów operacyjnych – Innowacyjna Gospodarka, Kapitał Ludzki i Rozwój Polski Wschodniej. Uszczegóławia naszą pracę, gdyż wiemy, ile na co będziemy mogli w nowej perspektywie finansowej wydać. I to jest bardzo ważne. Ale w tej chwili dla nas najważniejsza jest obecna perspektywa finansowa. W jej ramach realizujemy różne programy. Od początku tej perspektywy finansowej (2007 r.) wartość inwestycji realizowanych przez naszych beneficjentów wyniosła: PO Innowacyjna Gospodarka – ok. 29 mld zł, PO Kapitał Ludzki – ok. 2,6 mld zł, PO Rozwój Polski Wschodniej – ok. 14,3 mld zł. To w sumie daje prawie 46 mld zł, czyli poważną kwotę. Pieniądze te przekładają się na realny wzrost gospodarczy Polski. Dość powiedzieć, że dotychczas zakontraktowana w PO IG kwota odpowiada połowie średniorocznych nakładów na innowacje we wszystkich polskich przedsiębiorstwach innowacyjnych. Od początku realizacji tych programów, tj. od 2008 r., do końca 2012 r. przyjęliśmy do oceny 39 tys. wniosków oraz podpisaliśmy blisko 11 tys. umów. Dodając do tego krajowy instrument Bon na innowacje (ok. 2,2 tys. umów), tylko na poziomie podpisanych umów współpracujemy z prawie 13 tys. beneficjentów. Oprócz tego prowadzimy szereg innych działań, np. uczestniczenie w sieci Enterprise Europe Network, koordynacja Krajowego Systemu Usług wspierającego informacyjnie i doradczo przedsiębiorców czy prowadzenie Punktu Kontaktowego dla usługodawców i usługobiorców (e-usługi), co zwielokrotnia liczbę firm i osób korzystających z naszych wiedzy i usług.
Jest pani kobietą biznesowego sukcesu. Czy kobiety zajmują dziś odpowiednie miejsca w biznesowej hierarchii?
– Biznes nie ma płci. Nie ma w Polsce przedsiębiorczości „kobiecej” i „męskiej” – to wynik kompleksowego badania przeprowadzonego przez agencję. Wszyscy właściciele małych firm mają podobne nadzieje, oczekiwania i obawy; stają przed podobnymi barierami instytucjonalnymi i wahaniami koniunktury. Normy kulturowe niewidzące kobiety w roli właścicielki firmy odchodzą w przeszłość, a kobiety-przedsiębiorcy nie sygnalizują większych obaw przed wyzwaniami. Kolejne pokolenie kobiet wykazuje dużo większą otwartość na zmiany i skłonność do ryzyka. Podobnie jak mężczyźni postrzegają też cechy sprzyjające przedsiębiorczości: pracowitość, cierpliwość, kreatywność, innowacyjność. Wiedza kobiet o przedsiębiorczości jest porównywalna z wiedzą mężczyzn. Następują też stopniowo zmiany w modelu rodziny na rzecz partnerstwa. Kobiet-przedsiębiorców jest w Polsce więcej niż wynosi średnia dla całej Unii Europejskiej (34,3% wobec 30,6% w UE). Jeszcze korzystniej wypadamy pod względem udziału kobiet wśród pracodawców – podczas gdy przeciętnie w Unii co czwarty pracodawca to przedsiębiorstwo prowadzone przez kobietę, w Polsce jest to co trzecie przedsiębiorstwo. Powody, dla których kobiety i mężczyźni realizują swój biznes, są bardzo podobne: ponad 2/3 jednych i drugich przed założeniem własnej firmy pracowało najemnie, 6% (kobiet i mężczyzn) miało wcześniej inną firmę, a 8% kobiet i 9% mężczyzn w badaniu przedsiębiorców założyło własną firmę w okresie, gdy byli jeszcze na studiach lub w szkole. Pozostaje tylko jeden, za to bardzo istotny, czynnik pogarszający pozycję kobiety prowadzącej firmę względem mężczyzny – obciążenie obowiązkami opiekuńczymi wobec dzieci, szczególnie małych. Podstawowym zatem problemem jest pogodzenie działalności przedsiębiorczej i macierzyństwa, czemu służyć muszą odpowiednie rozwiązania wspierające funkcje opiekuńcze rodziny. Kobiety prowadzące działalność gospodarczą odczuwają silnie problem braków w systemie instytucjonalnej opieki nad dziećmi. Chciałyby zwiększenia liczby żłobków czy dostępności opieki w przedszkolach. W rodzinach kobiet prowadzących własny biznes widać tendencję do włączania mężów/partnerów w wykonywanie prac domowych i do bardziej egalitarnego podziału obowiązków lub przejmowania przez nich całkowicie części zadań. Z badania wynika też, że kobiety-przedsiębiorcy oczekują zindywidualizowanego wsparcia uwzględniającego daleko idącą specyfikę odbiorcy, np. profesjonalna asysta, coaching, mentoring. Proponuje się także tworzenie sieci koncentrujących kobiety-przedsiębiorców, działających np. w formie klubów/grup wsparcia, na spotkaniach których omawiane byłyby wybrane zagadnienia dotyczące prowadzenia działalności gospodarczej, a zebrani mogliby dzielić się własnym doświadczeniem i budować swoją wiedzę i potencjał. O takim wsparciu rozmawialiśmy też na zorganizowanej przez PARP we współpracy z Komisją Europejska konferencji „Przedsiębiorczość Kobiet”, w której udział wzięło ponad 400 pań (i nieliczni panowie) z całej Europy. To ważne i potrzebne, bo ok. 50% nieaktywnych zawodowo kobiet (a tutaj niestety przodujemy w Europie) przy sprzyjających okolicznościach podjęłoby wyzwanie prowadzenia własnego biznesu.
Dziękuję za rozmowę.
Rozmawiał ANDRZEJ K. KAZIMIERSKI
Cały wywiad w numerze 3/2013 Eurogospodarki.
