Dwa samorządowe jubileusze

Honorowymi gośćmi gali byli m.in.przewodniczący Parlamentu Europejskiego prof. Jerzy Buzek, marszałek Sejmu RP Bronisław Komorowski oraz Alessandro Barberis, prezes Stowarzyszenia Europejskich Izb Handlowych i Przemysłowych (Eurochambres).
KIG dla samorządu
– Organizując te obchody w powiązaniu z 200-leciem samorządu, Krajowa Izba Gospodarcza chce podkreślić swoją rolę w kształtowaniu polskiego krajobrazu gospodarczego ostatnich 20 lat. Od początku okresu transformacji przedstawiciele KIG aktywnie uczestniczyli we wszystkich ważnych dla kraju wydarzeniach: tworzeniu koncepcji i strategii na przyszłość, procesach legislacyjnych oraz w realizacji i wdrażaniu kolejnych zmian. – mówił Andrzej Arendarski, prezes KIG od początku jej działalności, będący jednocześnie wiceprezesem europejskiej federacji tego rodzaju izb – Eurochambres.
Przypomniał również, że KIG zbudowała podstawy samorządu gospodarczego, jako partnera samorządu terytorialnego i administracji publicznej. – Krajowa Izba Gospodarcza wręcz walczyła o jak najwięcej wolności gospodarczej w Polsce – dodał.
Zasłużeni nagrodzeni
Z okazji jubileuszu Krajowa Izba Gospodarcza postanowiła uhonorować osobistości zasłużone dla polskiego i europejskiego samorządu gospodarczego nagrodami prezesa KIG: Złotymi i Srebrnymi Parasolami. Statuetki otrzymali: prof. Jerzy Buzek, Bronisław Komorowski, Alessandro Barberis oraz Kazimierz Pazdan, prezes Konspol (za wieloletnie prowadzenie firmy rodzinnej, sukcesy w eksporcie oraz umiejętność przeciwstawiania się wahaniom rynku).
Inicjatorami byli kupcy
Przy okazji obchodzenia 200-lecia samorządu gospodarczego warto przypomnieć, że izby gospodarcze to jedna z najstarszych form działania zbiorowego przedsiębiorców. To kupcy, jako pierwsi, nadali swoim działaniom na rzecz ładu rynkowego formę prawną.
Co ciekawe, pierwsza wzmianka o izbie gospodarczej pochodzi z IX w. i dotyczy związku kupieckiego w Barcelonie, który zajmował się handlem morskim. W 1599 r. istniała w Marsylii rada handlu składająca się z „czterech nadzorców” wybranych spośród kupców i armatorów. Natomiast w miastach niemieckich i w Niderlandach kupcy zrzeszali się w tzw. gildiach. Przełomem była rewolucja francuska, która obalając monarchię feudalną, a po drodze ustrój w kolejnych europejskich krajach, stworzyła możliwości powoływania izb gospodarczych. W 1802 r. Bonaparte, na mocy dekretu, powołał aż 22 nowe izby handlu z izbą paryską na czele. Miały one jednak charakter powszechny i obligatoryjny. Dobrowolne członkostwo zastosowano natomiast w przypadku izb anglosaksońskich.
Polski samorząd
Szansą na powołanie samorządu na ziemiach polskich była obecność wojsk napoleońskich i funkcjonowanie Księstwa Warszawskiego. Stąd obchody 200-lecia formalnie rozpoczęte w 2009 r.
Na ziemiach zaboru rosyjskiego izby handlowe nie mogły istnieć. Wykluczała to doktryna samodzierżawia. Powstawały one natomiast w zaborach: austriackim (1850 r.) i pruskim (1851 r.).
Po odzyskaniu niepodległości długo spierano się o wybór modelu izb – francuskiej czy anglosaksońskiej. Biorąc pod uwagę fakt, że obligatoryjność wzmocni siłę polskich przedsiębiorstw, wybrano model francuski, jednak prace legislacyjne toczyły się do 1927 r. Ich uwieńczeniem były rozporządzenia prezydenta RP z 1927 r. o izbach rzemieślniczych i izbach przemysłowo-handlowych oraz rozporządzenie z 1928 r. o izbach rolniczych. Powstałe w okresie międzywojennym izby gospodarcze działały więc jako podmioty administracji publicznej.
Współcześnie znowu toczy się spór o model samorządu gospodarczego w Polsce. Są organizacje, takie jak „jubilatka” – Krajowa Izba Gospodarcza, dążące do uporządkowania tych zagadnień i stworzenia organizacji samorządu gospodarczego na różnych szczeblach zbliżonych do podziału administracyjnego (finansowanych z części podatku VAT), podobnie jak działają izby rolnicze. Są też organizacje przedsiębiorców (np. Lewiatan) uznające, że obecny stan organizacyjny jest wystarczający. Spór jest dość ostry, zatem można przypuszczać, że na żadne zmiany się nie zanosi.
HENRYK PIEKUT
źródło: Eurogospodarka 4/2010